Tục lệ thờ cúng vào những ngày cuối năm cũ và những ngày bước sang năm mới từ lâu đã trở thành nét đẹp tâm linh không thể thiếu của người Việt Nam. Với ý nghĩa tỏ lòng thương nhớ và kính trọng ông bà tổ tiên cũng như cầu mong ông bà ban phước cho năm mới bình an và hạnh phúc, bàn thờ ngày Tết đã trở thành điều không thể thiếu mỗi dịp tết đến xuân về. Bạn đang thắc mắc về cách bày bàn thờ ngày Tết ra sao cho phù hợp và đúng theo yếu tố phong thủy để mang lại điều may mắn cho gia đình trong năm mới và tránh được những vận rủi hay chưa? Vậy thì hãy để chúng tôi giúp bạn thông qua những thông tin chi tiết được chia sẻ dưới đây nhé!
1. Ý nghĩa của việc trang trí bàn thờ ngày Tết
Bài trí bàn thờ là công việc được ưu tiên hàng đầu trong dịp Tết. Thông thường công việc này do chính gia chủ thực hiện để tỏ lòng hiếu kính với những người đã khuất.
Sau lễ cúng “ông Công, ông táo” vào ngày 23 tháng Chạp thì công việc dọn dẹp, trang hoàng bàn thờ thường được bắt đầu thực hiện.
Vì quan niệm rằng đây là thời điểm “thần linh đi vắng”, nên gia chủ tranh thủ sửa sang nơi thờ cúng đón Tết sao cho đến đêm Giao thừa, khi các vị thần linh trở về thì mọi việc đã hoàn tất xong xuôi, đẹp đẽ.
Công việc chủ yếu là dọn dẹp, lau chùi lư đèn, bàn thờ, hóa chân nhang (đốt các chân nhang cũ), treo đèn, kết hoa, bày biện đồ lễ. Các đồ thờ tự lúc này có thể hạ xuống để lau chùi, đánh bóng.
Sau khi hoàn tất, gia chủ nấu nước thơm (thường là ngũ vị) để lau lại một lần nữa gọi là “tẩy uế”. Tất cả được sắp đặt lên bàn thờ theo thứ tự, tùy quan niệm từng vùng nhưng tựu chung đều hướng tới mục đích giao hòa, tạo sự gắn kết giữa hai thế giới trần gian hữu hình và tâm linh thiêng liêng. Việc lau dọn, bài trí bàn thờ gia tiên thể hiện sự hiếu kính của con cháu đối với ông bà, tổ tiên.
Đặc biệt, đây cũng là dịp để mọi người nhớ về cội nguồn, thấm đượm tính nhân văn và đạo lý của người Việt.
2. Thời điểm thực hiện việc trang trí bàn thờ gia tiên
Theo quan niệm văn hóa Á Đông, nhiều người quan niệm rằng dọn nhà ngày Tết nên thực hiện vào tuần cuối cùng của năm để đưa ông Táo về Trời và chuẩn bị đón các bậc tổ tiên về vui Tết.
Tuy nhiên, chuyên gia phong thủy Phạm Cương lại cho rằng đây chỉ là một trong những quan niệm dân gian. Nếu có thời gian, bạn có thể dọn nhà vào bất kỳ ngày nào cho ngôi nhà luôn gọn gàng, ngăn nắp.
Trong khoảng thời gian từ 23 đến 29 Tết, các gia đình sẽ tiến hành lau dọn bàn thờ, sửa soạn mâm ngũ quả để mời ông bà tổ tiên về chung vui với cháu con dịp đầu năm mới.
3. Cách trang trí bàn thờ ngày Tết hợp phong thủy
3.1 Làm sạch bàn thờ tổ tiên
Công việc chăm chút bàn thờ là cách để con cháu bày tỏ lòng yêu kính và tưởng nhớ đến ông bà tổ tiên. Vì vậy, bạn cũng nên cẩn thận và tỉ mỉ hơn với các dụng cụ làm sạch bàn thờ.
- Chổi quét hoặc khăn lau bàn thờ thường được dùng riêng
- Nước lau bàn thờ bạn nên sử dụng nguồn nước sạch sẽ (có thể dùng nước mưa vì được xem là tinh túy của trời)
3.2 Trang trí bàn thờ chính
Trên bàn thờ gia tiên, ở chính giữa đặt bát hương (tượng trưng cho tinh tú) và trên bát hương có cây trụ để cắm hương vòng (tượng trưng cho trục vũ trụ), hai bát hương khác đặt ở bên trái và bên phải tạo nên tư thế tam tài.
Ở hai góc ngoài đặt hai cây đèn dầu (hoặc nến) tượng trưng cho mặt trời bên trái và mặt trăng ở bên phải.
Khi cần giao tiếp với tổ tiên (có lúc thỉnh cầu, có lúc sám hối… người ta thường đốt nến (đèn dầu) và thắp hương. Mọi nguyện cầu theo các vòng khói hương chuyển đến ông bà tổ tiên.
3.3 Các lễ vật cúng kiến và bày biện trên bàn thờ
Lễ vật dâng cúng thường bao gồm:
- Vài bộ quần áo, giấy tiền vàng mã cho các cụ
- Một vài cái chung (ly nhỏ, thấp) và một bình trà
- Đĩa hoa quả lớn đặt ở trung tâm bàn thờ
- Một bình hoa lớn và một bình rượu ngon
- Xung quanh bày thêm bánh mứt, cơi trầu cho cân đối và đẹp mắt
Các loại hoa chưng ngày Tết trên bàn thờ thường có hai kiểu cắm bình hoặc để trên đĩa. Đối với bàn thờ ngày Tết, người ta thường duy trì cả hai loại này. Ngoài ra, để có thêm không khí xuân cổ truyền, nhiều gia đình còn cắm một cành đào hay cành mai trong lọ sứ lớn đặt trên bàn thờ.
Các loại hoa được chọn để lên bàn thờ, thường là các loại hoa có mùi hương thơm nhẹ như hoa huệ, hoa ly, hoa cúc… Tránh những loại hoa có gai sắc nhiều sát khí, hoặc những loại hoa có mùi quá gắt.
Vào sáng 30 Tết, việc bày biện bàn thờ Tết phải được hoàn tất để sẵn sàng cho việc đón tiếp tổ tiên về “sum vầy” cùng con cháu. Phù hộ cho gia đình một năm mới bình an, hạnh phúc.
Tuỳ theo điều kiện kinh tế hay văn hóa từng miền mà trên bàn thờ có thêm cặp dưa hấu xanh, bao thuốc lá, cặp bánh chưng hay bánh tét và những món ăn ngày Tết truyền thống trong gia đình…
3.4 Bày mâm ngũ quả
Việc bày mâm ngũ quả xuất phát từ lý thuyết về ngũ hành: thủy – hỏa – mộc – kim – thổ những yếu tố tạo nên vũ trụ và sự vận hành của nó.
Thông thường ngũ quả gồm 5 loại quả có 5 màu khác nhau như chuối xanh, bưởi vàng, hồng đỏ, lê trắng, quýt da cam tượng trưng cho mong ước: Phú (giàu có) – quý (sang trọng) – thọ (sống lâu) – khang (khỏe mạnh) – ninh (bình yên).
Mỗi một miền lại có một quan niệm riêng về ý nghĩa mâm ngũ quả. Người Nam Bộ có cách đọc chại âm hay đơn tiết hóa một số từ.
Ví dụ chỉ tên trái mãng cầu thì gọi đơn tiết hóa là Cầu (mãng cầu: thỏa mãn trong sự cầu xin) – Sung (Sung: chỉ sự sung túc, sung mãn) – Vừa (đọc chệch âm từ quả dừa) – Đủ (đơn tiết hóa của đu đủ) và Xài (là cách đọc chệch âm của quả xoài).
Trong khi đó, người miền Bắc hướng đến ý nghĩa biểu trưng nhiều hơn:
- Quả Phật thủ hay nải chuối như bàn tay che chở của Đức Phật cho tất cả mọi người
- Quả bưởi, dưa hấu thể hiện cho sự đầy đặn, trọn vẹn căng tràn sức sống
- Màu sắc thắm tươi của quýt, hồng tượng trưng cho sự may mắn, phồn thịnh cát tường
4. Những điều cần kiêng kỵ khi trang trí bàn thờ ngày tết
4.1 Bát hương nên được đặt vị trí chính giữa bàn thờ
Ở trên bàn thờ tổ tiên, ở chính giữa nên đặt bát hương (tượng trưng cho tinh tú) và trên bát hương có cây trụ để cắm hương vòng (tượng trưng cho trục vũ trụ), riêng hai bát hương khác đặt ở bên trái và bên phải là để tạo nên tư thế tam tài; ở hai góc ngoài bao giờ cũngcần có hai cây đèn dầu (hoặc nến) tượng trưng cho mặt trời bên trái và mặt trăng ở bên phải.
4.2 Vật liệu để làm bát hương tốt nhất là dùng bằng sứ
Bát hương thờ tổ tiên nên có tay cầm, tuy nhiên bát hương thờ tổ tiên không nên có tay cầm. Vật liệu bát hương tốt nhất là làm bằng sứ, sau đó đến đồng, không nên dùng đá hoa cương để làm
4.3 Không được xê dịch bát cắm hương khi lau dọn bàn thờ
Khi lau dọn bàn thờ bát cắm hương được giữ nguyên không được xê dịch mà chỉ được dùng khăn ướt vắt ráo để lau bát hương. Khi dọn chân hương, bạn nên rút từng cây một cho đến khi còn lại khoảng 9 cây chân hương đẹp trong bát hương thì dừng lại. Số chân hương đã rút ra phải được hóa vàng và mang rải ở
4.4 Hoa để trên bàn phải dùng hoa tươi
Trang trí bàn thờ không nên đặt chậu cây cảnh mà bạn nên dùng hoa tươi để thờ phụng, không nên dùng hoa nhựa. Gia chủ nên thắp hương vào mỗi buổi sáng và tối Người xưa thường quan niệm rằng nếu khói hương bay thẳng lên là tốt, ngược lại cuốn thành vòng tròn hoặc tản mát sẽ không tốt.
Nếu bát hương bàn thờ thần tự nhiên bị bốc cháy là may mắn, nếu như bát hương thờ tổ tiên cháy là điềm báo hung.sông, suối không được vứt lung tung bừa bãi
4.5 Cần thường xuyên lau dọn và thắp hương bàn thờ tổ tiên
Điều này rất quan trọng vì nó thể hiện sự biết ơn, kính trọng với ông bà tổ tiên. Nếu bàn thờ hướng trực tiếp ra cửa chính. Đèn trên bàn thờ luôn bật sáng để thu hút năng lượng dương.
4.6 Chổi, khăn dùng để lau dọn bàn thờ phải được dùng riêng
Chổi và khăn khi dùng để lau dọn bàn thờ phải được chuẩn bị riêng, không chung đụng. Bởi bàn thờ là nơi thiêng liêng, phải tránh uế tạp.
4.7 Vị trí đặt bàn thờ
Theo quan niệm của phong thủy, bàn thờ không được đặt ở cuối lối đi. Nếu như đường đi lại đâm thẳng vào vị trí bàn thờ sẽ gây tổn hại đến cung tài lộc, nhân đinh của gia đình bạn
4.8 Đồ cúng lễ
Mỗi lần dọn mâm cũng tùy theo các gia chủ là nhà nghèo, giàu và tùy những buổi lễ, đồ lễ có thể gồm: rượu, hoa quả, vàng hương, xôi chè, cỗ mặn, có thể có thêm đồ hàng mã… và nhất thiết không thể thiếu một chén nước tinh khiết (nước mưa) bởi nước mưa biểu hiện cho sự trong sạch tâm linh đối với tổ tiên, thánh thần.
Trang trí bàn thờ ngày Tết đẹp, gọn gàng và sạch sẽ the phong thủy sẽ giúp một năm mới gặp nhiều may mắn, công việc sự nghiệp hanh thông hơn. Với những hướng dẫn trang trí bàn thờ ngày Tết như trên, hy vọng cả nhà bạn sẽ có một năm mới ấm no, hạnh phúc.